آش ترخینه یکی از غذاهای خوشطعم استان ایلام است که طرفداران خاص خود را دارد و در فصل زمستان، بهجهت درمان بیماریهایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا شناختهشده و طبخ میشود.
مردم استان ایلام به دلیل بهرهمندی از تاریخ و تمدن کهن در حوزه غذا و خوراک دارای شیرینی و غذاهای محلی مختص به خود هستند که این غذاها از عطر و طعم مطلوبی برخوردار هستند.
ترخینه یکی از غذاهایی است که زنان ایلامی در اواخر فصل تابستان اقدام به تهیه آن مینمایند تا در فصل زمستان از این غذای لذیذ استفاده کنند.
این آش سنتی به دو صورت دوئینه و شمینه تهیه میشود که در تهیه ترخینه دویینه آش با دوغ و در نوع شمینه برای تهیه این غذا از گندم، سبزیجات، رب انار و.. استفاده میشود.
طرز تهیه ترخینه شمینه
ثریا مهدویفر یکی از بانوان ایلامی در گفتوگو با خبرنگار سفیر گفت: ترخینه شمینه که نسبت به ترخینه دویینه از محبوبیت بیشتری برخوردار است با استفاده از گندم، سبزی شلم ،گوجه محلی، آب انار و همچنین ادویههایی از جمله زردچوبه، فلفل ،زنجبیل، نعناع، رازیانه، پیاز و غیره تهیه میشود.
وی با بیان اینکه برای تهیه این غذا، مواد مذکور را پساز خرد مخلوط کرده و بعد از حدود یک هفته آماده میشود اضافه کرد: پساز آماده شدن خمیر ترخینه را در قطعات کوچک بر روی سبزی پونه قرار داده و پساز خشک شدن آنها را جمعآوری و در محل خشک نگهداری میکنند.
طرز پخت آش ترخینه
کبرا پورنعیم یکی دیگر از بانوان ایلامی در خصوص پخت ترخینه دویینه گفت: جهت تهیه ترخینه دویینه که بسیار ترشمزه است از دوغ و گندم پوستکنده و مقداری سبزیجات و ادویه استفاده میشود و در فصل زمستان مورد استفاده قرار میگیرد.
این بانوی ایلامی ادامه داد: برای تهیه آش، چند عدد ترخینه را داخل آب انداخته و پساز نرم شدن بههمراه آب جوش به مدت چند دقیقه جوشانده و پساز اضافه کردن حبوباتی مانند ماش یا لوبیا میل میشود.
آش ترخینه دارای خواص درمانی بالایی است و هنگام سرما خوردگی در فصل زمستان با توجه به ترکیبات بهکاررفته به بهبود بیماری کمک میکند ازاینرو این آش محلی مورد توجه بسیاری از زنان ایلامی قرار دارد و قبل از فصل پاییز اقدام به تهیه این غذا میکنند.
ثبت ملی آش ترخینه
عبدالمالک شنبه زاده در گفتوگو با خبرنگار سفیر گفت: ترخینه در سال ۱۳۹۷ در فهرست آثار ملی کشور به نام استان ایلام توسط میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبتشده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ایلام ادامه داد: استان ایلام دارای غذاها و شیرینیهای سنتی و محلی بسیاری است که باید به گردشگران معرفی شود و غذاهای خوشطعم و عطری که توسط مردم استان تهیه میشود میتواند بهعنوان یک جاذبه گردشگری استان در کشور شناسانده شود.
طبخ آش ترخینه در استانهای زاگرسنشین
رائد ناصری فر کارشناس میراث فرهنگی نیز در گفتوگو با خبرنگار سفیر با بیان اینکه تهیه آش ترخینه در ایران به حدود ۳ هزار سال قبلاز میلاد برمیگردد افزود: در دانشنامه جهانگیری در قرن سیزدهم نیز به اسم ترخنه اشاره شدهاست.
وی با بیان اینکه آش ترخینه یکی از غذاهای بومی و محلی استان ایلام است که در فصل سرما طرفداران بسیاری دارد اضافه کرد: این غذا در برخی دیگر از استانهای زاگرس نشین نیز تهیه و طبخ میشود.
ناصری فر در پایان گفت: آش ترخینه در فصل زمستان بهعنوان یک آنتیبیوتیک مورد استفاده مردم استان قرار میگیرد.